Volgens eigen zeggen is Rob Baan een ‘allrounder’ in de tuinbouw en ‘groenteofficier’ in de Orde van Oranje-Nassau. Hij breekt een lans voor gezonde voeding met een hoofdrol voor groenten uit de Nederlandse tuinbouw. “We moeten meer respect voor voedsel krijgen en ons voeden in overeenstemming met hoe we zijn gemaakt.”
Het telefonische interview kan pas beginnen als Rob Baan koffie heeft: “Wacht even, het apparaat maakt lawaai. Espresso… melkschuim… en nog een extra shotje espresso. Zo, we kunnen van start.”
Wat heeft u vanochtend gegeten?
“Normaal gesproken ontbijt ik met yoghurt en blauwe bessen, maar vanochtend heb ik een heerlijke volkoren boterham met oude kaas genomen. Gisterenavond heb ik vegetarische lasagne gegeten en gisterenmiddag een salade met gegrilde groente, geitenkaas en frambozen. Je ziet, ik eet weinig vlees, maar ik ben niet tegen vlees. Ik probeer me aan de 80/20-regel te houden: 80 procent planten, 20 procent vlees en vis. Granen beschouw ik ook als planten, maar het moet wel volkoren zijn. Jarenlang heb ik mijn kinderen opgevoed met bruin brood tot ik er – niet eens zo heel lang geleden – achter kwam dat bruin brood niet meer is dan wit brood met kleurstoffen. Ongelooflijk dat ik dat niet eerder heb ontdekt.”
U geeft wereldwijd presentaties onder de noemer ‘Let’s change the way we look at food and health’. Wat moeten we veranderen?
“Voeding is heilig. Het is de belangrijkste factor voor je gezondheid, maar je leert er niets over. Iedereen moet koken, maar niemand kan het; het is geen vak op school. We moeten meer respect voor voedsel krijgen en ons voeden in overeenstemming met hoe we zijn gemaakt. Stel dat je in je blootje zonder wapen de natuur in wordt gestuurd, wat ga je dan eten? Als je geluk hebt, vang je een haas of een vis, maar het zal toch hoofdzakelijk neerkomen op planten. Het lichaam inclusief onze spijsvertering is al zo lang de mens bestaat vrijwel hetzelfde. Maar sinds een paar decennia stoppen we dingen in onze mond die misschien niet gevaarlijk zijn, maar ook zeker niet gezond. Het is te gênant voor woorden wat de voedingsindustrie ons voorschotelt. Waarom liggen er in de supermarkt dingen die niet gezond zijn? De voedingsindustrie houdt zich aan de regel dat hun producten niet gevaarlijk mogen zijn, maar ze bekommeren zich niet om de langetermijneffecten. Dat vind ik verwerpelijk. Als fabrikanten iets maken wat ze niet elke dag aan hun kind, kleinkind of zieke moeder zouden geven, kunnen ze zichzelf dan nog in de spiegel aankijken? En als je die producten ook nog eens door middel van reclame aan mensen opdringt, waar ben je dan mee bezig? We zijn gemaakt om goed te eten. Variatie is cruciaal, met een hoofdrol voor groente. Een giraffe moet je ook geen paard laten eten.”
Wat is de invloed van voeding op onze gezondheid?
“Ruim vijf miljoen Nederlanders hebben een aan voeding en leefstijl gerelateerde ziekte, zoals de ziekte van Crohn, diabetes type 2 en hart- en vaatziekten. Minstens de helft daarvan is met voeding op te lossen. De stichting Voeding Leeft geeft workshops waar we mensen met diabetes type 2 gecontroleerd begeleiden met gezond eten en het afbouwen van medicijnen. Soms worden mensen die al lang medicijnen slikken boos als ze horen dat ze mogen stoppen. Als ze hadden geweten dat ze hun ziekte door gezond eten kunnen keren, hadden ze dat al veel eerder gedaan.
We kunnen zelf dus heel veel doen. Gebruik je gezond verstand: eet meer groente en fruit. We eten veel te weinig groente, slechts 117 gram per persoon per dag. Het voedingsadvies is 250 gram, maar dat zou eigenlijk 350 gram moeten zijn. De gemiddelde NRC-lezer weet wat goed is en heeft geld om gezonde voeding te kopen. Tegen alle anderen zou ik willen zeggen: ga naar de markt en vraag de groenteboer om je tas voor tien euro te vullen met groente voor de hele week. De Nederlandse tuinbouw kan in dit opzicht veel betekenen, het is de apotheek van de toekomst. We hebben een gunstig klimaat, goede medische en landbouwuniversiteiten en veel verstand van tuinbouw. We hebben alles in huis om de gezondste delta van de wereld te worden.”
Gezonde keuzes maken is – in ieder geval nu nog – vooral onze eigen verantwoordelijkheid. Kan technologie ons daarbij helpen?
“Jazeker. Alle informatie die je nodig hebt is online beschikbaar. Ik ben zelf betrokken bij FoodFirst Network, een reclamevrij online platform over goede voeding, gemaakt door koks, artsen en beweegexperts, dat op 16 oktober van start gaat. Laatst heb ik een tijdje met een naald in en een plakker op mijn lichaam rondgelopen die registreerde hoe ik op voeding reageerde. Wat bleek? Als ik sushi at – heel gezond naar mijn idee – sloeg de meter uit. Dat kwam door de zachtgekookte witte rijst. Mijn idee over sushi heb ik dus moeten bijstellen. Mijn Apple Watch geeft aan dat ik te lang heb gezeten en moet gaan staan. De Google Eye Lens geeft een signaal als je suikergehalte te hoog is. Straks hebben we een chip of sensor in ons lichaam en is alles meetbaar. Dan laat je telefoon zien hoe je er die dag voor staat en krijg je advies wat je ’s avonds moet koken of bestellen om alle voedingsstoffen die je nodig hebt binnen te krijgen. Restaurateurs zijn overigens mijn ‘partners in crime’; zij moeten ook anders gaan nadenken over voeding. Het woord ‘restaurant’ komt van het Franse ‘restaurer’: versterken, verfrissen, herstellen. Restaurants moeten weer plekken worden waar je lichaam herstelt zodat je na een lunch buiten de deur niet meer verzucht ‘vanavond maar weer normaal eten.'”
Over Rob Baan
Na de Hogere Landbouwschool heeft Rob Baan (Haarlem, 1956) ruim twintig jaar in tientallen landen gewerkt in de export van groentezaden. Sinds 2002 is hij eigenaar van Koppert Cress, een bedrijf in microgroenten (kiemplanten). Baan zit in het bestuur van onder andere Voeding Leeft, Dutch Cuisine, Food For a Better Lifestyle en Westland Marketing. Dit jaar werd hij benoemd tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau. Buiten werktijd is Baan een enthousiaste hobbykok.
