MONSTER – Terwijl de meeste Westlandse kwekers in blinde paniek zijn, omdat de gascrisis in alle hevigheid is toegeslagen in de kassen, leunt kweker Rob Baan, eigenaar van Koppert Cress rustig achterover. Hij hoeft zich geen zorgen te maken over zijn prijzen tijdens de gascrisis, omdat hij zijn bedrijf ruim tien jaar geleden volledig onafhankelijk maakte van gas. ‘Mijn kas heeft de komende vijftig jaar geen energie nodig. Maar ik leef wel heel erg mee met mijn collega kwekers.’
‘Deze kas heeft ongeveer een miljoen euro per hectare meer gekost, dan een ‘normale’ kas’, vertelt Baan in één van zijn kassen, die volledig functioneert via warmtewisselaars, een honderdtal ondergrondse leidingen, diffuse ramen die alle warmte vasthouden en ledverlichting. ‘Als je het gaat uitrekenen, is het inderdaad heel veel geld. Maar als je naar de energie kijkt, is het een enorme besparing.’
En die besparing betaalt zich nu terug tijdens de gascrisis. Baan zegt geen glazen bol te hebben gehad, toen hij tien jaar geleden besloot zich volledig op een energie neutrale kas te richten. ‘Het milieu is altijd mijn drijfveer geweest. En het was juist moeilijk om nog recht op bepaalde subsidies te krijgen als je – zoals ik – duurzaam gaat werken. Het doet me goed nu te zien dat duurzaamheid zich uiteindelijk terugbetaalt. Bevredigend ook, na al die strijd.’
Wel een beetje gas, ‘dat blijft pijn doen’
Het principe van zijn energievrije kas is volgens Baan heel simpel. ‘In de zomer sla ik warmte op, waarmee ik in de winter stook, en de kou van de winter gebruik ik om in de zomer om de kas mee te koelen. We halen die warmte onder andere uit de zon, daarom houden we de kas heel goed gesloten, maar we gebruiken ook het warme slootwater in de zomer.’
Ondanks al zijn inspanningen, is zijn kas op dit moment niet volledig vrij van gas. ‘Dat wás ik wel, maar door een regeling van de overheid, is het fiscaal gezien heel onaantrekkelijk geworden om groene stroom in te kopen’, legt hij uit. ‘Omdat ik tijdens de coronacrisis al veel geld verloren heb, ben ik daarom sinds vorig jaar mijn stroom zelf gaan produceren. En ja, daar heb ik een beetje gas voor nodig. Dat blijft pijn doen. Niet vanwege het geld, maar het is een principieel ding. Dat je wordt gestraft terwijl je het goede doet.’
‘Desastreus voor de sector’
Want financieel gezien voelt de kweker nog steeds niks van de gascrisis. ‘Dat beetje gas wat wij gebruiken, stelt nog steeds heel weinig voor. Het is 2% van onze omzet, terwijl het voor de meeste kwekers 20 procent is. Ik heb ontzettend te doen met mijn collega’s die nu paniek hebben en met vragen kampen als: moet ik stoppen met kweken, kan ik mijn lampen nog wel aandoen en hoe gaat het met mijn prijzen?’
Volgens de duurzame kweker ligt er vooral een taak van de overheid om de gascrisis op te lossen. ‘Sowieso had de overheid haar voorraden beter op orde moeten hebben. En nu is het vooral belangrijk om ervoor te zorgen dat de prijzen in de supermarkt op groente en fruit niet te veel gaan stijgen. Ondanks dat ik zelf niet geraakt wordt, zie ik dit óók als een ramp. Het is desastreus voor mijn sector.’
